W ciągu pierwszego roku życia dziecka, następuje tak niesamowity jego rozwój, że zmiany zachodzą praktycznie z dnia na dzień. Każdy rodzic nie tylko te zmiany bacznie obserwuje, ale także stara się je wspierać. I to już od pierwszych chwil życia malucha.
Dziecko poznaje otaczający je świat wszystkimi zmysłami: słuchem, smakiem, wzrokiem, dotykiem, węchem a zgodnie z założeniami integracji sensorycznej, także przez równowagę i czucie głębokie. Proces integracji sensorycznej rozpoczyna się już w okresie płodowym i trwa do ok. 6-7 roku życia. Dlatego tak ważne jest by wspierać ją już samego początku.
U noworodka stymulacja zmysłów dziecka jest tak naturalna, że nie potrzebuje żadnych dodatkowych zabawek czy akcesoriów. Zobaczcie, jak sprytnie natura to wymyśliła:
- mówiąc do dziecka, śpiewając mu, wpływamy na zmysł słuchu
- karmiąc piersią, butelką czy sposobem mieszanym działamy często i na zmysł smaku i zapachu jednocześnie
- tuląc, masując, dotykając rozwijamy zmysł dotyku
- nosząc i bujając bardzo pozytywnie wpływamy na zmysł równowagi i czucia głębokiego
I na samym początku, dla noworodka, te kilka czynności będzie w zupełności wystarczających – najważniejsze jest to, żeby być blisko i zaspokajać jego najważniejsze potrzeby.
A gdy nasz noworodek zamienia się w niemowlaka (około 1 miesiąca życia), można pomyśleć o pierwszych zabawkach i zabawach, które rozwój zmysłów mogłyby wspierać.
I tutaj z pomocą przychodzą zabawki sensoryczne, które oddziaływają na zmysły malucha – jeden lub kilka na raz. Charakterystyczne są dla nich różnorodne faktury i kolory. Często mają bezpieczne lusterka, szeleszczące elementy, metki czy ukryte wewnątrz dzwoneczki. Mogą wydawać dźwięki, zwróćcie jednak uwagę, by nie były one zbyt głośnie i drażniące.
Głównym zadaniem zabawek i zabaw sensorycznych będzie dostarczanie bodźców, stymulowanie zmysłów i budowanie świata doznań maluszka.
Zabawki i zabawy sensoryczne dla niemowlaka.
Dla tej grupy wiekowej powstała naprawdę spora ilość zabawek i akcesoriów. Od malutkich grzechotek, gryzaków, przez piłki sensoryczne, miękkie książeczki, zabawki kontrastowe, kostki aktywizujące, na matach sensorycznych kończąc.
U dziecka w wieku niemowlęcym, zabawki sensoryczne będą oddziaływały przede wszystkim na zmysł wzroku, dotyku. Jeśli chodzi o wzrok, rewelacyjnie sprawdzą się zabawki w kontrastowych kolorach, które będą przyciągały wzrok i zachęcały do aktywności. Możecie wybierać spośród książeczek, miękkich kostek edukacyjnych, czy szeleszczących kocyków.
Niemowlak otaczający świat będzie poznawał także za pomocą dotyku – nie tylko dłońmi, ale także wkładając złapane przedmioty i zabawki do buzi 🙂 Dlatego tak ważne jest, by były najlepszej jakości, bezpieczne, bez małych, łatwych do oderwania elementów. Tutaj bardzo dobrze sprawdzą się wszelkiego rodzaju grzechotki i gryzaczki, które jednocześnie będą łagodziły bóle dziąsełek w czasie ząbkowania.
Do stymulacji sensorycznej niemowlaka możecie także wykorzystać piłki sensoryczne – świetnie sprawdzą się nie tylko do zabawy, ale także do delikatnych masażyków, a tym samym pobudzania rozwoju układu dotykowego. Na zmysł dotyku będziecie także wpływać za każdym razem, gdy będziecie przytulać swoje maleństwo, głaskać, a nawet w kąpieli.
Zmysł równowagi i czucia głębokiego nadal najlepiej rozwijać po prostu nosząc, tuląc i bujając malucha. Ale zdajemy sobie sprawę, że na dłuższą metę chodzenie cały dzień z dzieckiem na rękach może być wyczerpujące. I tu z pomocą przychodzą leżaczki, bujaczki, czy nosidełka, które pomagają Rodzicowi odciążyć plecy, uwalniają ręce, a dziecku zapewniają bliskość i poczucie bezpieczeństwa.
Jak wspomagać rozwój słuchu? Mówiąc, śpiewając kołysanki, czytając książeczki, włączając spokojną muzykę, np. z pozytywki (u nas znajdziecie także takie z projektorami, które jednocześnie będą oddziaływały na zmysł wzroku).
Zmysł smaku i węchu u niemowlaka możecie wspierać już w trakcie rozszerzania diety Malucha, podając mu nowe pokarmy, wprowadzając nowe smaki i zapachy. Bardzo dobrze sprawdzi się do tego metoda BLW (Baby Led Weaning), w Polsce szerzej znana jako „Bobas Lubi Wybór”, która pozwala dziecku na samodzielne decydowanie co i ile chce zjeść. O niej samej i o tym „jak przygotować się do rozszerzania diety dziecka” pisaliśmy w tym wpisie.
To tylko kilka naszych propozycji na stymulowanie zmysłów maluszka w pierwszym roku jego życia.
Dodatkowo, na tatento.pl znaleźliśmy propozycje zabaw z niemowlakiem z podziałem na system zmysłowy, na który oddziaływają, zerknijcie do wpisu „Zabawy sensoryczne dla niemowląt”.
Zabawki i zabawy sensoryczne dla starszaka.
Stymulowanie i rozwijanie zmysłów to nie tylko domena zabawek dla niemowlaków. Takiego oddziaływania potrzebują także dzieci starsze. I tutaj bardzo dobrze sprawdzają się wszelkiego rodzaju masy plastyczne, memo dotykowe czy dźwiękowe, puzzle sensoryczne, zabawki do bujania i kołysania, pchania i jeżdżenia, wszelkiego rodzaju hamaki, huśtawki. Warto zaopatrzyć się także w farbki, którymi można malować palcami, czy bańki mydlane.
Zmysł wzroku:
– prosta gra memory
– puzzle
– sortery
– czytanie, oglądanie książeczek
– kolorowanie
Zmysł dotyku:
– puzzle sensoryczne
– ścieżka sensoryczna, którą możecie przygotować w domu, rozkładając na podłodze trasę z różnorodnymi materiałami, po których trzeba przejść – mogą to być papier, listki, karton, piórka, pompony, koce
– zabawa masami plastycznymi – plastelina, masa solna, piasek kinetyczny
Zmysł smaku:
– memory smakowe, które możecie przygotować w swoich kuchniach. Na zmianę ze swoim dzieckiem próbujcie różnych potraw i ich składników z zamkniętymi oczami i próbujcie zgadnąć, co to takiego.
Zmysł równowagi i czucia głębokiego:
super do tego sprawdzą się
– jeździki, pchacze
– deski do balansowania, np. Wobbel
– rowerki biegowe i hulajnogi
Zmysł słuchu:
– puzzle dźwiękowe
– rozpoznawanie zwierząt, przedmiotów po dźwiękach
– wspólne śpiewanie
Zmysł węchu:
– memory zapachowe
– zapachowe zagadki
Kilka ciekawych pomysłów na zabawy sensoryczne znaleźliśmy jeszcze we wpisie na dziecisawazne.pl „15 pomysłów na zabawy sensoryczne”.